（转帖.）王崇芳之---编写中的《世界语汉语大词典》（初稿）词条样本之四“kontra&

anniespera

（说明：1. 这只是初稿的样本。初稿，就意味着还有一些疏漏和错误未及纠正。现在贴出来，目的是征求意见。敬请朋友们提出改进意见，以便进行修改和调整体例。2. 将来拟出两个版本：一个是内容详实的，初步定名为《世界语汉语大词典》；另一个是简明的，定名为《世界语汉语词典》。前者只出网络版，后者争取出纸张版。）

kontraŭ
I. (prep.)
①（表示处所）对着…，面对着…，在…对面： la urbodomo staras ~ la katedralo 市政府大厦在大教堂对面/ la du mimikistoj sidiĝis unu ~ la dua 两位哑剧演员面对面地坐着/ du vilaĝoj kuŝas sur la du bordoj, unu ~ la alia 两个村子隔岸相对/ la domo ~ ni 我们对面的那所房子/ pendigu lin ~ la suno 把他们对着太阳悬挂起来（《旧约》）/ buŝo(n) ~ buŝo Mi parolas kun li, kaj malkaŝe, ne per enigmoj 我要与他面对面说话，乃是明说，不用谜语（《旧约》）/ Vi, la Eternulo, montris Vin al ili okulon ~ okulo 你耶和华曾面对面的向人显现（《旧约》）/ vizaĝo ~ vizaĝo 面对面地；直接面对着/ aranĝis sin la Izraelidoj kaj la Filiŝtoj, fronton ~ fronto 以色列人和非利士人都摆列队伍，彼此相对（《旧约》）
②（表示阻碍运动继续进行的物的位置）对着（障碍物），向着…，朝着…： la muro, ~ kiun ili flugis 它们飞着撞上去的那道墙（墙阻碍它们飞行）/ la salmo saltos ~ la falantan akvon kaj frapos sin ~ la ŝtonajn murojn, sed ĝi tamen ne povos eniri 那鲑鱼向瀑布跳去，撞向石壁，但无法进入/ li starigis la kofrojn ~ la pordo 他把旅行箱竖在门前，档着门
③（表示与正常位置、方向或倾向相反）逆…；顶着…，对着…，背着…，违反…： karesi ~ la haroj 〈谚〉戗毛摩挲（意为：故意说激怒对方的话或做使对方不高兴的事）/ naĝi ~ la fluo 逆水游泳；〈转〉逆流而上；反潮流/ sidi ~ la suno 对着太阳坐着/ pririgardi la moneron ~ la lumo 对着灯光仔细观看硬币/ agi ~ sia konscienco 〈转〉昧着良心行事/ agi ~ la kutimoj 违反习惯行事/ ~ sia volo 违背心愿地；不情愿地；勉强地；不得已地/ ~ ĉia atendo 完全出乎意料/ paroli ~ sia penso 说违心话；违心地说；口是心非
④（表示交换对象）交换，兑换： Damasko donis komerce al Tiro grenon ~ armiloj 大马士革人和推罗人进行实物贸易，以粮食换取武器/ du kamaradoj aĉetis de li la birdon ~ kelke da spesdekoj 两个同伴花几十个司派司向他买去了那只鸟/ ~ dek svisaj frankoj mi sendas serion da aŭstraj poŝtmarkoj 我给他寄去了与十瑞士法郎等值的奥地利邮票/ li ŝanĝis sian libron ~ ŝia vortareto 他拿他的书交换她的一本小词典
⑤（表示比较或对比的对象）对…，比…： supereco de homo ~ bruto ne ekzistas 人比起牲畜来，并不存在优势/ la Eternulo, la Dio de viaj patroj, multigu vin miloble ~ via nuna nombro 惟愿耶和华你们列祖的神使你们比如今更多千倍（《旧约》）/ tiuj popoloj vivas sub regado, ~ kiu ili preferus la Turkan 那些民族生活在比土耳其人的更为严酷的统治下/ ŝi pensis, ke la eta nuna momento iros sur la pesilon ~ la tuta pasinteco kaj superpezos ĝin 她认为，目前这一短暂的时刻将走到与整个往昔相比的天平上并将超重于它 → anstataŭ, por
⑥（表示行动或感情的指向）对…，朝…，向…；对待…： frapi sin ~ muron 撞到墙上，碰到墙壁/ levi la vizaĝon ~ la plafonon 抬头面向天花板/ ŝi levis ~ la junan virinon siajn okulojn 她抬起眼睛看那年轻女人/ vi estas tro bona ~ mi 〈转〉你对我太好了/ agi fiere ~ iu 对某人举止傲慢/ ankaŭ ŝi ne estas indiferenta ~ li 她对他也并不冷淡/ ~ neniu oni devas esti maljusta 对任何人都不应该不公正/ esti favore agordita ~ iu 对某人有好心情［怀有好感］/ kiel li agis ~ mi, tiel mi agos ~ li 他怎样待我，我怎样待他/ se iu ŝtopas sian orelon ~ kriado de malriĉulo, li ankaŭ vokos kaj ne estos aŭskultata 塞耳不听穷人哀求的，他将来呼吁也不蒙应允（《旧约》）/ malobeemaj vi estis ~ la Eternulo 你们常常悖逆耶和华（《旧约》）
⑦（表示敌对、反对、对抗、抵御的对象）反对…，对付…，对…： ~ tuta kohorto eĉ Herkulo estas malforta 〈谚〉即使是海格立斯也不是一群人的对手；好汉打不过人多；寡不敌众（海格立斯是古希腊神话中的英雄，以力大无比著称）/ li savis Danielon ~ leonoj 他救了但以理脱离狮子的口（《旧约》）/ ŝi levas la bastonon ~ lin 她举起棍子打他/ du ~ unu 两人对付一人/ Kaino leviĝis ~ sian fraton Habel kaj mortigis lin 该隐起来打他兄弟亚伯，把他杀了（《旧约》）/ kiam vi iros milite ~ vian malamikon ... 你出去与仇敌争战的时候…（《旧约》）/ ekmarŝi ~ iun 进军讨伐某人/ pafi ~ iun 对着某人开枪/ ili grandanombre estis ~ mi 他们与我相争的人甚多（《旧约》）/ tiu, kiu ne estas ~ ni, estas por ni 不反对我们的人，就是赞同我们的人/ mi ricevis nenian plendon ~ li 我没有接到任何对他的抱怨/ konspiri ~ iu 共谋反对某人/ fari juĝan proceson ~ iu 和某人打官司/ murmuri ~ iu 对某人低声抱怨/ indigni ~ iu 对某人感到愤慨/ boji ~ iu （狗）对着某人叫/ malbondiri ~ iu 说某人坏话/ venu, malbondiru ~ Izrael 来啊，怒骂以色列！（《旧约》）
⑧阻碍，抵御，防备，预防：kuracilo ~ febro 退烧药/ panon vi donis al ili ~ ilia malsato 你给了他们充饥的面包/ ~ malfeliĉoj baro ne ekzistas 灾祸无法阻止/ dubo gardas ~ risko 〈谚〉疑虑使人避免风险/ eĉ ~ pastra prediko troviĝas kritiko 〈谚〉就连对牧师的讲道也会有人批评/ ~ la fakto, ke vi ĉerpis el mia Ekzercaro, mi absolute nenion havas 你从我的《练习集》中吸取资料，对此我绝不反对/ (garantii) al Esperanto plenan sendanĝerecon ~ ĉiuj personaj kapricoj （保证）世界语能完全防范所有人（修改世界语）的偶起之念/ garantio ~ riskoj 风险担保［保障］/ asekuro ~ fajro 火灾保险，火险/ la "por " kaj la "~" 赞成与反对；正反两方面的正确理由/ voĉdoni por aŭ ~ 投赞成或反对票/ 10 voĉoj ~ 十张反对票；十票反对【注】 由于“~”本身并不表示方向，因而在需要表达方向时，可按句意给其后的名词加动向格词尾“n” → tra, Rim.1

anniespera

II. (pref.) （作独立词素）表示此介词①、③、⑦、⑧义项的含义： ~flanke 在对面 / ~vizaĝe 面对着地 / ~leĝa 违法的，非法的 / ~nature 违反自然的，反常的 / ~verma【药】防蠕虫的 / ~diri 反驳，辩驳 / ~parola 反驳的，抗辩的 / ~agi【理】反向作用 / ~stari 反对，反抗，抵抗，对抗 / ~vole 违背心愿地，勉强地 → anti/
◆ ~a 对面的；相反的；反（方）向的，逆的；相对的，相对立的；违反的： ~a direkto相反的方向 / la Eternulo venigis de la ~a flanko venton okcidentan tre fortan, kaj ĝi levis la akridojn 耶和华从对面转来非常强大的西风，把蝗虫吹起来了（《旧约》） / rekte ~a rezultato 截然相反的结果 / ~aj postuloj 相反的要求 / aferoj, kiuj estas ~aj al la honoro 与荣誉相悖的一些事，不光彩的一些事 / la diskutado pri tiuj projektoj estas ~a al nia programo 讨论那些方案，是违反我们（会议）议程的 / ~a signumo【数】异号，反号
~e ①在对面： estis marĉejo kaj rekte ~e troviĝas ĝardenoj 这儿是沼泽地，正对面是园地 / la ~e troviĝanta domo 对面的那所房子 / la najbaro de ~e 对门邻居 → fronte, vidalvide ②相对地；逆向地；相反地： la vento blovis ~e 刮逆风 / ~e al siaj fratoj, la infano estis tre mallaborema 与他兄弟相反，这孩子很懒 / agi ~e al ĉia konveneco 违反惯例行事 → spite ③完全不一样地，相反： beleco al ŝi ne mankas, ~e, neniu povas esti tiel bela 她不缺乏美，相反，没有人（像她）这么美 / la malfaciloj ne povas timigi nin, ~e, ili instigas nin agi por ilin venki 困难吓不倒我们，恰恰相反，它们只能激励我们去加以克服
~i (ntr aŭ al) 反对；对抗；阻碍： ~i al tiuj proponoj 反对那些建议 / ~i ies opinion 反对某人的意见
~aĵo 对立物；障碍（物），阻碍： la prefikso "mal" signifas rektan ~aĵon de la ideo 前缀“mal”表示截然相反的概念 / multaj ~aĵoj kaj ĉagrenoj povus esti evitataj, se nur oni volas pace akordiĝi! 只要我们愿意和谐一致，就可以避免许多障碍和烦恼
~eco 对立性，对立，对抗： akra profunda ~eco inter du sistemoj 两个系统之间尖锐的对立性 / ~eco inter la diversaj vidpunktoj 各种观点的对抗
~iĝi 变为反对；对立起来；阻碍： ne ~iĝu al nia feliĉo! 请别阻挠我们的幸福
~ulo 反对者，对手，对方，敌手： atakadi siajn ~ulojn 攻击对方 / li ne iru kun ni en la batalon kaj ne fariĝu nia ~ulo dum la batalo 他不可与我们一同下战场，免得他在战场上成为我们的对头（《旧约》） / konsentu rapide kun via ~ulo, dum vi estas kun li sur la vojo, por ke la ~ulo ne transdonu vin al la juĝisto 你同告你的对头还在路上，就赶紧与他和解。免得他把你送给审判官（《新约》） / kial la ~uloj de "h" tiel atakas la malfeliĉajn "hg" kaj "jh"? 为什么“h”的反对者如此攻击不幸的“gh”和“jh”呢？

anniespera

附：2005年版PIV“kontraŭ”词条原文：

[sup]*[/sup]kontraŭ. I- Prep. montranta: 1 Lokon, kiu estas antaŭ iu persono aŭ objekto, sed apartigita disde ĝi per libera interspaco: la urbodomo staras kontraŭ la katedralo; la du mimikistoj sidiĝis unu kontraŭ la dua; li distranĉis ilin laŭ la mezo kaj metis ĉiujn partojn unu kontraŭ la alia; du vilaĝoj kuŝas sur la du bordoj, unu kontraŭ la alia; la domo kontraŭ ni; pendigu lin kontraŭ la suno; buŝo kontraŭ buŝo mi parolas kun li; okulo kontraŭ okulo; vizaĝo kontraŭ vizaĝo; aranĝis sin la Izraelidoj kaj la Filiŝtoj fronton kontraŭ fronto. 2 Objekton, kiu malhelpas pluigon de movo: la muro, kontraŭ kiun ili flugis (haltigis ilin); la salmo saltos kontraŭ la falantan akvon kaj frapos sin kontraŭ la ŝtonajn murojn, sed ĝi tamen ne povos eniri; por la nokto oni starigis la kofrojn kontraŭ la pordo (por malebligi eniron). 3 Objekton, kies naturan pozicion, direkton aŭ tendencon oni inversigas: ne karesu la katon kontraŭ la haroj; naĝi kontraŭ la fluo; palaco, kies muroj brilis ... kiel folio de tulipo, kiam oni ĝin tenas kontraŭ la suno; (f) agi kontraŭ mia konscienco, kontraŭ la kutimoj; kontraŭ sia volo; kontraŭ ĉia atendo; paroli kontraŭ sia penso. 4 Objekton, por kiu oni interŝanĝas ion: Damasko donis komerce al Tiro grenon kontraŭ armiloj; du kamaradoj aĉetis de li la birdon kontraŭ kelke da spesdekoj; kontraŭ dek svisaj frankoj mi sendas serion da aŭstraj poŝtmarkoj; la ĉifonojn ... mi ne ŝanĝus kontraŭ la purpuro de reĝoj. 5 Personon aŭ objekton, kunkiu oni komparas alian: supereco de homo kontraŭ bruto ne ekzistas; multigu vin miloble kontraŭ via nuna nombro; tiuj popoloj vivas sub regado, kontraŭ kiu ili preferus la Turkan; ŝi pensis, ke la eta nuna momento iros sur la pesilon kontraŭ la tuta pasinteco kaj superpezos ĝin. → anstataŭ, por. 6 Personon aŭ objekton, al kiu estas direktata ago aŭ sento: ŝi eltiras siajn blankajn manojn kontraŭ la ŝipo: frapi sin kontraŭ muron; levi la vizaĝon kontraŭ la plafonon; ŝi levis kontraŭ la junan virinon siajn okulojn; (f) vi estas tro bona kontraŭ mi; agi fiere kontraŭ iu; ankaŭ ŝi ne estas indiferenta kontraŭ li; kontraŭ neniu oni devas esti maljusta; esti favore agordita kontraŭ iu; kiel li agis kontraŭ mi, tiel mi agos kontraŭ li; se iu ŝtopas sian orelon kontraŭ kriado de malriĉulo, li ankaŭ vokosd kaj ne estos aŭskultata; malobeemaj vi estis kontraŭ la Eternulo. 7 Personon, al kiu estas direktata malamika, malfavora ago: li savis Danielon kontraŭ leonoj; kontraŭ tuta kohorto eĉ Herkulo estas malforta; ŝi levas la bastonon kontraŭ lin; du kontraŭ unu; Kaino leviĝis kontraŭ sian fraton kaj mortigis lin; iri milite kontraŭ iun; ekmarŝi, batali, pafi kontraŭ iun; ili grandanombre estis kontraŭ mi; la komitato nenion havas kontraŭ Svisujo; tiu, kiu ne estas kontraŭ ni, estas por ni; mi ricevis nenian plendon kontraŭ li; konspiri, fari juĝan proceson, murmuri, indigni, malbondiri, boji kontraŭ iu. 8 Objekton aŭ aferon, al kiu estas direktata malhelpa, defanda, ŝirmanta ago: kuracilo kontraŭ febro; panon vi donis al ili kontraŭ ilia malsato; kontraŭ malfeliĉoj baro ne ekzistas; dubo gardas kontraŭ risko; eĉ kontraŭ pastra prediko troviĝas kritiko; motivoj parolantaj kontraŭ la enkonduko de ...; kontraŭ la fakto, ke vi ĉerpis el mia Ekzercaro, mi absolute nenion havas; (garantii) al Esperanto plenan sendanĝerecon kontraŭ ĉiuj personaj kapricoj; garantio, asekuro kontraŭ io; diskuti la “por “ kaj la “kontraŭ”; voĉdoni por aŭ kontraŭ; eĉ negranda nombro da voĉoj kontraŭ estas jam sufiĉa. Rim. Ĉar kontraŭ per si mem ne montras direkton, oni povas uzi post ĝi la akz-on, “kiam estas dezirinde fari diferencon inter la ambaŭ kazoj”, kaj akcenti la ideon de movo. → tra, Rim.1. II- Pref. kun la sencoj 1, 3, 7 kaj 8 de la prep.: kontraŭflanke, kontraŭvizaĝe, kontraŭleĝa, kontraŭnature, kontraŭverma, kontraŭdiri, kontraŭparola, kontraŭagi, kontraŭstari, kontraŭvole ktp. → anti/ III- Memstara morfemo.
kontraŭa Tia, ke ĝi estas kontraŭ iu aŭ io: se blovis ia vento, ĝi havis kontraŭan direkton; Li venigis de la kontraŭa flanko venton; rekte kontraŭa rezultato; la plej kontraŭaj postuloj; aferoj, kiuj estas kontraŭaj al la honoro; la diskutado pri tiuj projektoj estas kontraŭa al nia programo; MA kontraŭa antaŭsigno, signumo.
kontraŭe 1 Antaŭe, sed aparte de io aŭ iu: (estis marĉejo kaj ) rekte kontraŭe troviĝas ĝardenoj; la kontraŭe troviĝanta domo; la najbaro de kontraŭe. → fronte, vidalvide. 2 En inversa pozicio, direkto: la vento blovis kontraŭe; (f) kontraŭe al viaj leĝoj; agi kontraŭe al ĉia konveneco. → spite. 3 Tute alia, kompense; eĉ plie: beleco al ŝi ne mankas, kontraŭe, neniu povas esti tiel bela.
kontraŭi (tr aŭ al) Esti kontraŭa: kontraŭi al proponoj; kontraŭi opinion.
kontraŭaĵo Io, kio kontraŭas: la prefikso “mal” signifas rektan kontraŭaĵon de la ideo; kiom da kontraŭaĵoj kaj ĉagrenoj povus esti evitataj, se nur oni volas pace akordiĝi!.
kontraŭeco Eco de io kontraŭa: akra kaj profunda kontraŭeco inter du sistemoj, du gvidantoj.
kontraŭiĝi Iĝi kontraŭa, malhelpi: ne kontraŭiĝu al nia feliĉo!.
kontraŭulo Homo, kiu kontraŭbatalas ion, kiu apartenas al kontraŭa partio: atakadi siajn kontraŭulojn; ne fariĝu nia kontraŭulo dum la batalo; konsentu rapide kun via kontraŭulo, dum vi estas kun li sur la vojo, por ke la kontraŭulo ne transdonu vin al la juĝisto; kial la kontraŭuloj de “h” tiel atakas la malfeliĉajn “gh” kaj “jh”?.

转自http://verdareto.com/forumo/cina/